چالش‌های سفر افراد دارای معلولیت
گردشگری و سفر یکی از نیازهای مهم زندگی امروزی است و افراد دارای معلولیت بنا به دلایل مختلف در بسیاری از موارد نمی‌توانند با محدودیت‌هایی که در این حوزه برای آنها وجود دارد، مقابله کنند و بناچار سفر را از زندگی خود کنار می‌گذارند.
از منظر آمار، افراد دارای معلولیت بزرگ‌ترین اقلیت کشور هستند، اما از نظر بهره‌مندی از امکانات شهری و رفاهی، کمترین توجه را دریافت کرده‌اند. برای معلولان سفرهای درون‌شهری و برون‌شهری با محدودیت‌های زیادی رو‌به‌روست و خارج از شهر نیز دسترسی به مراکز تفریحی با مشکلات زیادی همراه است که باعث می‌شود آنها کمتر بخواهند به سفر بروند.
افراد دارای معلولیت از نظر نوع محدودیت‌هایی که دارند با هم تفاوت‌های زیادی دارند، اما آنچه می‌تواند در سفر به عنوان مانع دیده شود اغلب مربوط به موانع فیزیکی برای افراد نابینا و افرادی است که از ویلچر استفاده می‌کنند. افراد ناشنوا و سایر افراد که امکان حرکت مستقل دارند نسبت به سایر معلولیت‌ها با چالش‌های کمتری مواجه هستند و البته رعایت استانداردها باعث می‌شود این افراد هم بتوانند بر مشکلات راحت‌تر غلبه کرده و سفر راحتی را تجربه کنند.
حمل‌ونقل و سرویس‌های بهداشتی بین‌راهی
یکی از مهم‌ترین مسائل مرتبط با سفر، انتخاب وسیله مناسب برای سفر و رسیدن به مقصد موردنظر است. برخی ترجیح می‌دهند از خودروی شخصی استفاده کنند که در این صورت یکی از چالش‌های مهم در سفر معلولان نبود سرویس‌های بهداشتی مناسب‌سازی شده در مقاصد گردشگری و در مراکز تفریحی بین‌راهی است. داشتن سرویس بهداشتی فرنگی به معنای توانایی معلولان در استفاده از آن نیست، بلکه باید ابعاد سرویس هم مورد توجه قرار بگیرد. کوچک بودن این سرویس‌ها سبب می‌شود معلولان نتوانند با ویلچر به داخل سرویس بهداشتی بروند، به همین علت، سرویس بهداشتی موجود نیز قابل‌استفاده نیست. یکی از انتخاب‌های دیگر، استفاده از اتوبوس‌های بین‌شهری است که عملا برای بسیاری از معلولان کاربردی ندارد. هواپیما گزینه مناسبی برای افراد دارای معلولیت است، اما به دلیل هزینه بالای بلیت و اجرا نشدن قانون نیم‌بها بودن بلیت برای معلولان، عملا خرید بلیت هواپیما از دسترس بسیاری از افراد خارج است، چراکه قدرت خرید بلیت هواپیما برایشان فراهم نیست. در حال حاضر به دلیل رعایت نشدن برخی استانداردها و نبود بخشنامه‌های مشخص، استفاده از قطار هم برای معلولان با دشواری‌های زیادی همراه است. حمل و نقل ریلی در صورت رعایت استانداردهای مربوط به امکانات مورد نیاز معلولان می‌تواند به افزایش نرخ سفر آنها کمک کند.
نامناسب بودن هتل‌ها و مقاصد گردشگری
با تصور این که یک فرد دارای معلولیت بتواند بر مشکلات مربوط به حمل‌ونقل چیره شود و به مقصد موردنظر برسد، بخش دوم چالش که استفاده از مراکز اقامتی و هتل‌ها است، تازه آغاز می‌شود. از همان ابتدا پله برخی هتل‌ها اولین مشکل است و تنها هتل‌هایی که پنج ستاره هستند ممکن است برای معلولان قابل‌استفاده باشد. هر چند در بسیاری از موارد آنها هم موارد ساده مانند ابعاد سرویس‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. هر چه تعداد این ستاره هتل‌ها کمتر شود شانس معلولان برای اقامت مناسب کاهش می‌یابد. این موضوع صرفا به دلیل بی‌توجهی به قوانین مناسب‌سازی رخ می‌دهد و در مراکز اقامتی و تفریحی نوساز هم همچنان مشاهده می‌شود. در دنیا استانداردهای مشخصی برای مناسب‌سازی هتل‌ها و مراکز تفریحی تدوین‌شده تا با رعایت دستورالعمل‌ها علاوه بر این که افراد دارای معلولیت امکان استفاده پیدا می‌کنند برای سایر افراد هم شرایط به‌مراتب راحت‌تر خواهد شد. محل‌هایی که برای تردد و استفاده معلولان مناسب‌سازی می‌شود دارای ضریب ایمنی بالاتری برای سایر افراد است. از طرفی این موضوع می‌تواند باعث شود تعداد مشتری‌های هتل‌ها و مراکز اقامتی نیز افزایش یابد.
سفر معلولان را تسهیل کنید
کوتاهی و بی‌توجهی به نیازهای تمام اقشار جامعه در طراحی هتل‌ها و مراکز اقامتی باعث می‌شود محرومیت برای عده زیادی از جمعیت کشور ایجاد شود. متولیان صنعت گردشگری باید توجه بیشتری به این موضوع داشته باشند چراکه در صورت رشد تعداد گردشگران داخلی یا خارجی، جمعیت افراد با نیازهای خاص هم افزایش پیدا می‌کند که متقاضی اقامت در هتل‌ها هستند. نظارت سازمان مهندسی روی پروژه‌های تفریحی می‌تواند به گردشگری معلولان کمک زیادی کند.
باور ساخت مراکز تفریحی بزرگ در سال ۲۰۱۷ که امکانات لازم برای معلولان را ندارند، دور از تصور است. متولیان امور گردشگری با معرفی مراکز مناسب‌سازی شده می‌توانند به معلولان کمک کنند تا راحت‌تر هتل موردنیاز خود را پیدا کنند. راه‌آهن و سیستم‌های حمل‌ونقل ریلی نیز می‌تواند به منظور فراهم کردن شرایط لازم برای استفاده معلولان از خدمات خود، شرایط مناسب را فراهم کند.
روزنامه جام جم / نویسنده سعید ضروری
